Nieuwsbericht | 13-09-2024 | 14:00
Nederland veilig en rechtvaardig houden zodat mensen veilig en vrij met elkaar kunnen samenleven, lijkt vanzelfsprekend. Maar niets is minder waar. Veiligheid, vrijheden en de democratische rechtsstaat staan onder druk. Maatschappelijke polarisatie, de impact van georganiseerde criminaliteit en het capaciteitsprobleem in het gevangeniswezen zijn slechts enkele voorbeelden, maar ze weerspiegelen de realiteit. Vandaag presenteert het kabinet zijn coalitieprogramma, waarin een daadkrachtige aanpak is opgenomen om Nederland veiliger en rechtvaardiger te maken.
Het versterken van de veiligheid en veerkracht van onze rechtsstaat
Minister van Justitie en Veiligheid David van Weel is deze kabinetsperiode begonnen met drie prioriteiten: de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit, de weerbaarheid van Nederland en het vertrouwen in de rechtsstaat.
‘Om onze democratie en rechtsstaat te beschermen, versterkt de overheid haar aanpak van subversieve criminaliteit door ons land zo onaantrekkelijk mogelijk te maken voor criminelen. We verhogen straffen en straffen en treden hard op tegen criminelen door waar mogelijk hun geld en panden in beslag te nemen. Daarom investeren we fors in onderzoekscapaciteiten bij de politie en het Openbaar Ministerie. Helaas profiteren criminelen ook van onze open economie en sterke infrastructuur. Daarom nemen we een strenger standpunt in tegen corruptie door zwaardere straffen op te leggen en overheden en bedrijven bewuster te maken van hun kwetsbaarheden. Ik ga hier de komende jaren hard aan werken.’
Ondermijnende criminaliteit vormt een bedreiging voor onze samenleving. Overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties bundelen hun krachten om Nederland minder aantrekkelijk en weerbaar te maken voor georganiseerde ondermijnende criminaliteit. Maar ook de weerbaarheid van overheden, bedrijven en burgers moet omhoog. Dreigingen zijn urgenter en complexer dan ooit. Daarom werkt de overheid aan het vergroten van de weerbaarheid, zodat onze samenleving ook in tijden van crisis kan blijven functioneren. Maar omdat veilig en vrij samenleven ook iets van de samenleving vraagt, wordt er een duidelijker onderscheid gemaakt tussen vreedzaam demonstreren en verstorend optreden. Er wordt gesproken met burgemeesters, politie, Openbaar Ministerie en anderen die kunnen bijdragen aan een optimale mix van maatregelen om vreedzaam demonstreren mogelijk te maken en tegelijkertijd hard op te treden tegen degenen die zich niet aan de wet houden.
Het ten uitvoer leggen van opgelegde straffen
De overheid richt zich op het snel en daadkrachtig uitvoeren van straffen. Het capaciteitstekort in het gevangeniswezen, waaronder de achterstand van zelfmelders (veroordeelden die zich melden voor detentie), wordt aangepakt. Om dit probleem aan te pakken, werkt de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) samen met andere ketenorganisaties aan maatregelen om het capaciteitstekort zoveel mogelijk terug te dringen. De nadruk ligt op het vinden van oplossingen voor de lange termijn.
Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Ingrid Coenradie: ‘Opgelegde straffen moeten daadwerkelijk worden uitgezeten. We geven prioriteit aan het capaciteitsprobleem in het gevangeniswezen en de zwaarbewaakte ziekenhuizen. Uiteraard moeten we daarvoor goed personeel aantrekken en behouden. We creëren extra celcapaciteit door een nieuw type voorziening op te zetten met een basisprogramma voor veroordeelden die korte straffen uitzitten. Ik sta te popelen om aan de slag te gaan met de taken die in het coalitieprogramma zijn geschetst, want het is voor de maatschappij onbegrijpelijk dat criminelen vrij rondlopen.’
De rechtsstaat is van ons allemaal
De democratische rechtsstaat moet fundamentele rechten waarborgen, zorgen voor een vreedzame oplossing van conflicten, de inwoners van een land beschermen tegen de overheid, waar nodig, en ervoor zorgen dat mensen de juiste hulp krijgen. De overheid versterkt daarom de toegang tot justitie, zodat individuen en bedrijven sneller en gemakkelijker passende en duurzame oplossingen voor juridische problemen kunnen vinden. Fundamentele rechten worden beter gewaarborgd door een constitutioneel hof op te richten en de beoordeling van fundamentele rechten bij het maken van wetten te verbeteren. Maatregelen ter bescherming van kinderen die gezinnen diep raken, moeten ervoor zorgen dat ouders en kwetsbare kinderen beter worden gehoord, betrokken en ondersteund.
De focus van de overheid ligt op kwalitatief hoogwaardige besluitvorming, rechtsbijstand bij gerechtelijke procedures en het versterken van de rol van de jeugdrechter. Daarnaast zet de overheid haar aanpak van jeugdcriminaliteit voort, waaronder het programma Preventie met Autoriteit, om te voorkomen dat jongeren afglijden of blijven afglijden naar criminaliteit.
Staatssecretaris Rechtsbescherming Teun Struycken: ‘Onze democratische rechtsstaat is een groot goed. We moeten onze grondrechten beschermen en zorgen dat wetten begrijpelijk en afdwingbaar zijn. De rechtsbescherming moet worden versterkt en mensen moeten toegang hebben tot het recht. Zo versterken we het vertrouwen in de rechtsstaat. Dat is een taak voor deze overheid, maar ook voor de samenleving.’
