In een historische stap heeft de leider van de Koerdistan Workers ‘Party de groep opgeroepen om de weg te ontwapenen, de weg vrij te maken voor een nieuw vredesproces in Turkije en een hervorming van allianties in Syrië.
In een radicale nieuwe wending in het Koerdische-Turkse conflict, heeft Abdullah Öcalan, de lang ingevestigde leider van de Koerdistan Workers ‘Party (PKK), zijn partij opgeroepen om zijn wapens en ontbinding neer te leggen.
Hij heeft vandaag zijn instructie uitgegeven via een emotionele en verrassende brief die werd gelezen op een persconferentie door Ahmet Turk, een leider van de Democratie- en Equality -partij van de mensen.
Öcalan, die sinds 1999 in Imrali Island Prison gevangen zit, heeft zijn boodschap in de sterkste voorwaarden gebracht.
“Houd uw conferentie vast en neem een beslissing”, schreef hij. “Alle groepen moeten hun wapens neerleggen en de PKK moet ontbinden.”
Niet alleen dat, de Koerdische leider nam de historische verantwoordelijkheid voor deze oproep, die een radicale verschuiving weerspiegelt in zijn houding na tientallen jaren van gewapende strijd tegen de Turkse staat.
De brief van Öcalan markeert een belangrijk keerpunt in het conflict tussen de PKK en de Turkse staat, die sinds de jaren tachtig tienduizenden levens heeft geëist en miljoenen heeft ontheemd.
De PKK is geclassificeerd als een terroristische organisatie door Turkije, de VS en de EU, en is al tientallen jaren het doelwit van wijdverbreide militaire operaties en veiligheidsoptreden.
De oproep van Öcalan om wapens neer te leggen, heeft echter diepe politieke en veiligheidsimplicaties, die komt zoals het doet in een tijd waarin de regio getuige is van snelle geopolitieke transformaties – vooral met de voortdurende ontwikkelingen in Syrië en Irak, en de escalerende spanningen tussen Ankara en haar westerse bondgenoten over de Koerdische kwestie.
Een nieuw hoofdstuk van vrede?
Binnen Turkije wordt verwacht dat de uitnodiging van Öcalan de deur zal openen voor een nieuw vredesproces tussen de Turkse regering en de Koerdische minderheid, die wordt geschat op 20% van de bevolking van het land.
Ontwapening kan helpen de binnenlandse spanningen te verminderen, vooral in de Koerdische Majority-regio’s van Turkije, die al tientallen jaren getuige zijn geweest van gewelddadige confrontaties tussen het leger en PKK-militanten. Politieke en sociale stabiliteit zou Koerden kunnen helpen om beter te integreren in het Turkse politieke en sociale leven, wat de nationale eenheid kan versterken en etnische en politieke polarisatie kan verminderen.
De verandering in het conflict kan ook helpen bij het verbeteren van de internationale betrekkingen, waarbij Ankara het mogelijk benutten om zijn relaties met Washington en de EU te verbeteren, die beide herhaaldelijk zijn beleid tegenover de Koerden hebben bekritiseerd.
President Recep Tayyip Erdoğan en zijn regerende partij hebben al lang een harde houding aangenomen tegenover de PKK en kunnen deze uitnodiging als een kans zien om de gewapende opstand op de voorwaarden van de staat te beëindigen.
Aan de andere kant is het te vroeg om te zeggen of de PKK volledig zal reageren op de oproep van Ocalan, vooral gezien de complexiteit van Turks-Kurdse relaties en de veranderingen die plaatsvinden in de regio, die velen zullen zien als een kans om hun onderhandelingshand te versterken.
Allianties en saldi hervormen
De effecten van de oproep van Öcalan strekken zich uit tot Syrië, waar de PKK en zijn bondgenoten, zoals de Koerdische beveiligingseenheden van het volk, belangrijke spelers zijn in het noorden van het land. Met de steun van de VS beheersen deze facties grote gebieden en spelen ze een cruciale rol in de oorlog tegen de zogenaamde Islamitische Staatsgroep.
Daar kan de oproep van Öcalan allianties en saldi hervormen, vooral in het licht van de complexiteit van het Syrische conflict en de overlappende regionale en internationale belangen, waaronder Turkije, de VS, Rusland en Iran.
ADVERTENTIEHet kan ook Koerdische facties aanmoedigen om onderhandelingen aan te gaan met de nieuwe de facto Syrische regering of andere regionale bevoegdheden, met als doel een politieke regeling te bereiken die de Koerdische rechten garandeert en bijdraagt aan de algehele stabiliteit van de regio.
Bovendien kunnen de interventies van Turkije in het noorden van Syrië nog worden afgezwakt. Ankara heeft zijn militaire operaties in het gebied altijd gerechtvaardigd als onderdeel van een strijd tegen wat het ‘Koerdisch terrorisme’ noemt, maar het kan nu verplicht zijn om zijn veiligheid en politieke strategieën te heroverwegen.
De oproep komt in een tijd van ongekende politieke en veiligheidsreis in het Midden-Oosten, waardoor het een zeldzame historische kans is om een decennia lang conflict te beëindigen.
Maar net als in Turkije is de reactie van de Koerden in Syrië op de oproep van Öcalan verre van een uitgemaakte zaak. Regionaal zou de verhuizing de kaart van allianties opnieuw kunnen tekenen, vooral als het erin slaagt een Turks-koorachtige toenadering te bereiken die leidt tot de-escalatie in Syrië en Irak.
ADVERTENTIEOndanks alle hoop dat de brief van Öcalan zou kunnen verhogen, zijn er veel uitdagingen die een blijvende vrede in de weg kunnen staan, inclusief de eigen interne politiek van de PKK. Het idee van ontwapening kan nog worden afgewezen door hardliners, vooral degenen die gewapende strijd zien als de enige optie om Koerdische rechten te bereiken.
Het vooruitzicht op vrede hangt ook af van de bereidheid van Ankara om politieke concessies te doen, zoals het bevorderen van Koerdische culturele en politieke rechten.
