WToen Rusland bijna drie jaar geleden Oekraïne binnenviel, stelde president Joe Biden drie doelstellingen voor de Amerikaanse reactie. De overwinning van Oekraïne hoorde daar nooit bij. De uitdrukking die het Witte Huis destijds gebruikte om zijn missie te omschrijven – Oekraïne steunen “zo lang als nodig is” – was opzettelijk vaag. Het riep ook de vraag op: hoe lang duurt het om wat te doen?
“We hadden het bewust niet over de territoriale parameters”, zegt Eric Green, die destijds lid was van de Nationale Veiligheidsraad van Biden en toezicht hield op het Ruslandbeleid. Met andere woorden, de VS hebben geen belofte gedaan om Oekraïne te helpen al het land dat Rusland had bezet terug te krijgen, en zeker niet de uitgestrekte gebieden in Oost-Oekraïne en het Krim-schiereiland die tijdens de eerste invasie in 2014 werden ingenomen. De reden was simpel, zegt Green. Volgens het Witte Huis lag dit buiten de mogelijkheden van Oekraïne, zelfs met krachtige hulp van het Westen. “Dat zou uiteindelijk geen succesverhaal worden. Het belangrijkste doel was dat Oekraïne zou overleven als een soeverein, democratisch land dat vrij was om integratie met het Westen na te streven.”
Dat was een van de drie doelstellingen die Biden zich stelde. Hij wilde ook dat de VS en hun bondgenoten verenigd zouden blijven, en hij stond erop een direct conflict tussen Rusland en de NAVO te vermijden. Terugkijkend op zijn leiderschap tijdens de oorlog in Oekraïne – die zeker vorm zal geven aan zijn nalatenschap als staatsman – heeft Biden deze drie doelstellingen bereikt. Maar succes onder die beperkte voorwaarden schenkt zelfs enkele van zijn naaste bondgenoten en adviseurs weinig voldoening. “Het is helaas het soort succes waar je je niet goed bij voelt”, zegt Green in een interview met TIME. “Omdat er zoveel lijden is voor Oekraïne en zoveel onzekerheid over waar het uiteindelijk zal landen.”
Voor de Oekraïners is de teleurstelling over Biden tijdens de invasie steeds groter geworden, en zij hebben dit steeds openlijker geuit sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen eindigden in de overwinning van Donald Trump. In een podcast die begin januari werd uitgezonden, zei president Volodymyr Zelensky dat de VS onder Biden niet genoeg hadden gedaan om sancties tegen Rusland op te leggen en Oekraïne van wapens en veiligheidsgaranties te voorzien. “Met alle respect voor de Verenigde Staten en de regering,” zei Zelensky tegen Lex Fridman, “ik wil niet dezelfde situatie als die we met Biden hadden. Ik vraag nu om sancties, alstublieft, en nu om wapens.”
De kritiek was ongewoon scherp en lijkt des te opmerkelijker gezien de hoeveelheid steun die de VS Oekraïne hebben gegeven tijdens de ambtsperiode van Biden – alleen al 66 miljard dollar aan militaire hulp sinds de Russische invasie van februari 2022, aldus het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Combineer dat met alle hulp die het Congres heeft goedgekeurd voor de economische, humanitaire en andere behoeften van Oekraïne, en het totaal komt afgelopen september uit op ongeveer 183 miljard dollar, aldus het rapport. Toezicht op Oekraïneeen waakhond van de Amerikaanse overheid die in 2023 werd opgericht om al deze hulp te monitoren en er verantwoording over af te leggen.
Toch houden Zelenski en enkele van zijn bondgenoten vol dat de VS te voorzichtig zijn geweest in hun opstand tegen Rusland, vooral als het erom gaat Oekraïne een duidelijke weg naar het NAVO-lidmaatschap te gunnen. “Het is heel belangrijk dat we dezelfde visie delen op de veiligheidstoekomst van Oekraïne – in de EU en de NAVO”, zei de Oekraïense president. tijdens zijn meest recente bezoek naar het Witte Huis in september.
Tijdens dat bezoek gaf Zelensky Biden een gedetailleerde lijst met verzoeken die hij omschreef als het ‘overwinningsplan’ van Oekraïne. Behalve dat er werd opgeroepen tot een uitnodiging om lid te worden van de NAVO, drong het plan er bij de VS op aan om de positie van Oekraïne in de oorlog te versterken met een enorme nieuwe toestroom van wapens en de toestemming om deze diep op Russisch grondgebied te gebruiken. Biden had tegen die tijd aangekondigd dat hij zich niet kandidaat zou stellen voor herverkiezing, en de Oekraïners hoopten dat zijn lame-duck-status hem de vrijheid zou geven om moediger beslissingen te nemen, deels om zijn erfenis op het gebied van buitenlandse zaken veilig te stellen. “Voor ons is zijn nalatenschap een argument”, vertelde een hooggeplaatst lid van Zelensky’s delegatie in Washington aan TIME. “Hoe zal de geschiedenis jou herinneren?”
De oproepen kregen een gemengde ontvangst. Wat de kwestie van het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne betreft, wilde Biden niet toegeven. Maar hij tekende wel voor een aantal maatregelen die het Witte Huis lange tijd als te gevaarlijk had afgewezen. In november stonden de VS Oekraïne toe Amerikaanse raketten te gebruiken om diep op Russisch grondgebied aan te vallen. En in januari legde de regering-Biden strenge sancties op aan de Russische energiesector, waaronder de ‘schaduwvloot’ van tankers die Rusland heeft gebruikt om zijn olie te exporteren.
Hoewel deze beslissingen niet voldeden aan wat Zelensky wilde, hielpen ze Biden tijdens de laatste toespraak over het buitenlands beleid van zijn ambtstermijn te bepleiten dat de VS hun doelstellingen in de verdediging van Oekraïne hadden bereikt. Hij bleef echter voorzichtig en beloofde niet dat Oekraïne nog meer van zijn grondgebied zou terugwinnen, of zelfs maar zou overleven tot het einde van deze oorlog. De Russische president Vladimir Poetin ‘is er tot nu toe niet in geslaagd Oekraïne te onderwerpen’, zei Biden zijn adres bij het ministerie van Buitenlandse Zaken op 13 januari. “Vandaag de dag is Oekraïne nog steeds een vrij, onafhankelijk land, met het potentieel – het potentieel voor een mooie toekomst.”
De toekomst die Zelenski en veel van zijn landgenoten voor ogen hebben, is er een waarin Rusland wordt verslagen. Maar door de wereld voor de strijd te verenigen, was de implicatie die Biden in zijn eigen doelen verankerde dat het verdedigen van Oekraïne tegen Rusland niet hetzelfde is als het verslaan van Rusland. Het is dus niet verrassend als dat doel ver buiten het bereik van Zelenski blijft.
