Op de avond van 10 december 2018 was Michael Kovrig met zijn zes maanden zwangere partner uit eten in Beijing. Hij wist niet dat dit de laatste keer was dat hij in meer dan tweeënhalf jaar van haar gezelschap zou genieten.
Terwijl ze naar huis liepen, beklom het stel de wenteltrap voor zijn appartementencomplex.
“En boem… ik kom uit de trap en daar staan een dozijn mannen in het zwart, camera’s op hen gericht, allemaal identiek gekleed, maar geen… markeringen, geen badges, helemaal niets, om ons heen, roepend in het Chinees: ‘Dat is hij,'” vertelde hij aan CBC News hoofdcorrespondent Adrienne Arsenault in een exclusief interview dat maandag werd uitgezonden.
Hij vertelde dat een vrouw naar voren stapte en een stuk papier omhoog hield dat hij niet had kunnen lezen.
“Blijkbaar stond er in het Chinees een arrestatiebevel op,” zei hij. “Ze grepen me vast. Ze pakten mijn telefoon zodat ik niet kon bellen. Ze hielden mijn armen vast.”
De mannen trokken zijn partner van hem weg. Zijn grootste zorg, zei hij, was haar veiligheid en de veiligheid van hun ongeboren kind.
Michael Kovrig, een voormalige Canadese diplomaat, vertelt CBC News-hoofdcorrespondent Adrienne Arsenault over het moment dat hij in 2018 in Beijing werd gearresteerd toen hij op weg naar huis was van een diner met zijn zwangere partner. Het zou bijna drie jaar duren voordat hij werd vrijgelaten uit de gevangenis.
Kovrig zei dat de mannen hem naar drie zwarte SUV’s duwden die in de buurt geparkeerd stonden. Hij werd op een achterbank geduwd tussen twee mannen in het zwart. Ze deden een blinddoek over zijn gezicht en boeiden zijn handen.
“De meesten van ons hoeven gelukkig niet te ervaren hoe het is om geboeid te zijn. Het is alsof je meteen een andere identiteit aanneemt… mijn geest werd heel stil,” zei hij.
Hij keek naar beneden en kon net zijn horloge zien. Gedurende 45 minuten telde hij de bochten — rechts, dan weer rechts — en berekende dat hij ergens in Zuid-Beijing op weg was.
De auto vertraagde uiteindelijk, hij hoorde het knarsen van grind onder de banden, een hek dat openging en blaffende honden. Een paar minuten later werd hij uit de auto gehaald en naar een ondergrondse parkeergarage gebracht, vervolgens naar een lift en uiteindelijk naar een kantoor.
Ze zetten hem in een harde stoel en trokken het blinddoek weg. Toen zijn ogen aan het licht gewend waren, zag hij een oudere Chinese man tegenover hem zitten met een dikke bril op.
“Ik probeer mezelf onder controle te houden en niet in paniek te raken… Ik besloot al snel dat het geen zin had om te… schreeuwen, gillen, dat soort dingen… dus vroeg ik wat dit allemaal betekende,” vertelde Kovrig aan CBC News.
Hem werd verteld dat hij ervan werd verdacht de Chinese staatsveiligheid in gevaar te brengen en dat hij zou worden verhoord.
“Er liep een rilling over mijn rug,” zei hij. “Dat was geen goed moment.”
‘Onverbiddelijk verhoor’
Hij werd door de gang naar een gecapitonneerde cel gebracht. Er was een stapelbed in de hoek. Twee bewakers in burger sloten een dikke deur met een magnetisch slot.
“Die kamer was in feite mijn universum gedurende bijna zes maanden. Die kamer en de kamer aan de overkant van de gang, die de verhoorkamer was,” zei hij.
De ramen van zijn cel waren verduisterd en de TL-verlichting brandde 24 uur per dag.
“Het was psychologisch gezien absoluut het meest slopende, pijnlijke wat ik ooit heb meegemaakt,” zei hij. “Het is een combinatie van … totale isolatie en meedogenloze ondervraging gedurende zes tot negen uur per dag, steeds maar door.”
Michael Kovrig, een voormalige Canadese diplomaat die bijna drie jaar in China vastzat, vertelt CBC News-hoofdcorrespondent Adrienne Arsenault over het verhoor dat hij doorstond tijdens zijn zes maanden durende eenzame opsluiting. ‘Ze proberen je te pesten, te kwellen, te terroriseren en te dwingen’ om te geloven dat je schuldig bent, ook al ben je dat niet, zegt hij.
“Ze proberen je te pesten, te kwellen, te terroriseren en te dwingen … om hun valse versie van de werkelijkheid te accepteren, waaraan jij schuldig bent.
“En de enige manier om jezelf te redden is om te kruipen, je aan hun genade over te geven, om vergeving te smeken, je excuses aan te bieden en te bekennen.
“De norm van de Verenigde Naties is niet meer dan 15 dagen eenzame opsluiting. Meer dan dat wordt beschouwd als psychologische marteling. Ik heb daar bijna zes maanden gezeten.”
Volgens hem was de marteling psychologisch en niet fysiek.
Op 14 december, vier dagen nadat hij in hechtenis was genomen, had Kovrig zijn eerste consulaire bezoek met de toenmalige ambassadeur van Canada, John McCallum, en een andere functionaris van de ambassade op een externe locatie.
Kovrig zei dat hij zich herinnert dat hij tijdens die en andere bijeenkomsten probeerde duidelijk te maken dat China het internationaal recht schond, door hem op de gebruikelijke manier te ondervragen.
Kovrig zei dat hij in die eerste maanden te maken kreeg met gevoelens van angst, verdriet, vernedering, schaamte en schuldgevoelens over de problemen die zijn detentie voor zijn familie zou kunnen veroorzaken.
Hij zei dat zijn voedselrantsoenen werden gekort omdat hij niet meewerkte. Hij zei dat hij tijdens verhoren in een houten stoel met hoge rugleuning werd gezet en werd vastgehouden, waarbij het hem verboden werd zijn benen over elkaar te slaan of van positie te veranderen.
“Ik realiseerde me dat ik op de een of andere manier een ijzeren discipline moest vinden en de controle over mijn eigen geest en mijn eigen tijd moest terugnemen,” zei hij. “Dus begon ik een aantal gewoonten te volgen en in principe creëerde ik een schema voor mezelf om ook een gevoel van tijd te hebben.”
Kovrig zei dat hij de dag zou beginnen met yoga, gevolgd door meditatie terwijl hij liep, zat of lag.
“Ze lieten me na een half uur niet met rust, dus er zou wel iets gebeuren. Ik moest stoppen,” zei hij.
Zelf Chinees leren in de gevangenis
Kovrig zei dat hij naarmate de maanden verstreken, tot het besef kwam dat zijn crisis ook de crisis van Canada was, dat het buitenlandse beleid van Canada ‘diep bevroren’ was vanwege zijn detentie.
“Ik heb besloten dat ik de beste gevangene moet zijn die ik kan zijn. Ik moet laten zien dat ze me niet breken, dat weet je, dat ze me niet verpletteren,” zei hij.
In mei van het jaar daarop werden Kovrig en Michael Spavor, een andere Canadees die ook was vastgehouden maar apart werd vastgehouden, formeel gearresteerd. CBC maakte op 16 mei 2019 melding van de aanklachten.
Kovrig verliet zijn cel en werd overgebracht naar een voorlopige hechtenis.
Michael Kovrig, een voormalige Canadese diplomaat die bijna drie jaar in China vastzat, zegt dat hij zijn detentie heeft verwerkt door te werken aan zijn Chinese taalvaardigheden. In een interview met CBC News-hoofdcorrespondent Adrienne Arsenault legt hij uit waarom het hielp om zichzelf te zien als een ‘student Chinees.’
“Dat was een beetje alsof je van de hel naar het voorgeborchte ging,” zei hij. “Als ik direct naar het detentiecentrum was gegaan, had het verschrikkelijk geleken. Maar na eenzame opsluiting was het een grote verbetering.”
Kovrig bracht de volgende twee jaar door in die faciliteit. Deze keer had hij celgenoten, daglicht door plexiglas ramen en ruimte om rond te lopen.
Om te overleven, zo zei hij, besloot hij de vergelijking om te draaien door een Chinees/Engels woordenboek te bestuderen en door Chinese boeken door te nemen, uur na uur, tussen de verhoren door, om zijn kennis van de taal te verbeteren.
‘De Canadese regering was niet voorbereid’
Op 25 september 2021 landden Kovrig en Spavor kort voor 8 uur ’s ochtends ET op een zaterdag in Calgary aan boord van een Challenger-vliegtuig van de Royal Canadian Air Force.
De twee mannen werden onrechtmatig vastgehouden door China, kennelijk als vergelding voor de arrestatie in Vancouver van de financieel directeur van Huawei, Meng Wanzhou. De financieel directeur van Huawei werd op verzoek van de VS vastgehouden om zich te verantwoorden voor fraude in verband met de Amerikaanse sancties tegen Iran.
De twee mannen verlieten het Chinese luchtruim slechts enkele uren nadat de uitleveringszaak tegen haar was ingetrokken.
Kovrig vertelde CBC News dat Canada beter voorbereid moet zijn en een strategie moet hebben voor het geval dat het arrestaties gaat verrichten of andere maatregelen gaat nemen die een land als China boos zouden maken.
“Om een aantal redenen was de Canadese regering niet voorbereid. De Amerikaanse regering was niet voorbereid op de negatieve gevolgen van de arrestatie van Meng Wanzhou, dus het duurde lang voordat ze wisten wat ze moesten doen,” zei hij.
“Ik denk dat ze uiteindelijk het juiste pad hebben gevonden. Ze hebben er een hoop echt gekwalificeerde, competente, gedreven mensen op gezet, dus ik vind de inspanning die het kostte niet verkeerd,” zei hij. “Maar op een aantal manieren denk ik dat enigszins andere benaderingen en een sneller begrip van de problemen hopelijk tot een snellere oplossing hadden geleid.”
Kovrigs partner had hun dochter opnames van zijn stem laten horen en foto’s van haar vader laten zien terwijl hij aan de andere kant van de wereld opgesloten zat. Hun dochter was tweeënhalf jaar oud toen hij eindelijk terugkwam in Canada.
“Dus ze wist meteen dat ik papa was,” zei hij. “En binnen de eerste paar uur speelden we vrolijk samen.”
De dag na zijn vrijlating gingen ze met z’n drieën wandelen in een park met hun hond. Hij herinnert zich een dag vol zonneschijn, groene bomen en weelderige bloemen.
“Ik zal dat gevoel van verwondering nooit vergeten, dat alles weer nieuw en prachtig was en dat ik mijn dochter op een schommel duwde en dat ze tegen haar moeder zei: ‘Mama, ik ben zo blij.'”
‘Ik zal dat gevoel van verwondering nooit vergeten,’ vertelt Michael Kovrig, een voormalige Canadese diplomaat die bijna drie jaar in China werd vastgehouden, aan Adrienne Arsenault, hoofdcorrespondent van CBC News.
