Het spirituele hart van Parijs ontwaakt: de Notre Dame organiseert de eerste mis sinds de brand van 2019

PARIJS (AP) — Notre Dame kathedraalIn 2019, waar de lucht dik was van de geur van wierook, werd op zondag de eerste mis gehouden sinds de catastrofale brand van 2019, een moment dat de religieuze betekenis oversteeg en een krachtig symbool werd van de veerkracht van Parijs.

Onder de gloed van traditionele kroonluchters en moderne spotlights, die haar verlichtten ingewikkeld gesneden metselwerkkwam de kathedraal herboren tevoorschijn en werd de grandeur hersteld na vijf jaar wederopbouw.

Voor katholieken markeert het de heropleving van het spirituele hart van de stad, een plek waar het geloof al eeuwenlang wordt gevoed. Voor de wereld betekent het de wedergeboorte van een van de mondiale erfgoederen beroemdste bezienswaardigheden.

De gebeurtenis was zowel plechtig als historisch. Aartsbisschop Laurent Ulrich zat de ochtendmis voor, inclusief de wijding van een nieuw bronzen altaar.

De liturgie werd bijgewoond door 2.500 mensen, onder wie de Franse president Emmanuel Macron – genieten van een korte onderbreking van Het politieke tumult in Frankrijk en economische problemen – geestelijken, hoogwaardigheidsbekleders en een paar gelukkige leden van het grote publiek die in lange rijen stonden om binnen te komen. Bijna 170 bisschoppen uit Frankrijk en de rest van de wereld namen deel, samen met één priester uit elk van de 113 parochies in het bisdom Parijs, vergezeld door aanbidders uit deze gemeenschappen.

Macron accepteerde, in overeenstemming met de strikte scheiding tussen staat en kerk in Frankrijk, geen communie.

De reis van de Notre Dame van ruïne naar wederopstanding werd gekenmerkt door buitengewoon vakmanschap, bijna $1 miljard aan wereldwijde donaties en een collectieve, onverzettelijke vastberadenheid om opnieuw op te bouwen.

Na de mis bleven trouwe aanwezigen, priesters, nonnen en andere gasten in de kathedraal hangen, met duidelijk ontzag. Velen maakten foto’s en selfies voor het altaar, de doopkapel en de levendige roosvensters, waarbij hun vreugde zich vermengde met eerbied. Anderen knielden neer om te bidden in kapellen die aan heiligen waren gewijd, en genoten van een spirituele intimiteit die velen sinds de brand niet meer hadden ervaren.

Later op zondag opende de kathedraal haar deuren voor het publiek dat vorige week een reservering had gemaakt voor de eerste volledig openbare mis. De Associated Press vernam dat kaartjes voor deze dienst binnen 25 minuten werden geclaimd, wat de blijvende aantrekkingskracht van de Notre Dame onderstreepte.

Wat nog opmerkelijker is, is dat dit plaatsvindt in een land met een sterke nadruk op secularisme en een laag kerkbezoek.

Het publiek kijkt toe – van een afstandje

Openbare kijkplekken langs de Seine trokken zondagochtend honderden mensen die het historische moment van verre wilden meemaken, hoewel hun aantal waarschijnlijk getemperd werd door regenachtige en erbarmelijk koude weersomstandigheden.

De gepensioneerde ingenieur Claude Lancrenon, die vanuit een kijkhoek toekeek, uitte zowel ontzag als teleurstelling.

‘Er is zoveel beveiliging,’ zei hij, wijzend naar de barrières. “Gisteren leek dat gepast. Maar vandaag had ik gehoopt dat het meer open zou zijn, zodat we de kathedraal konden naderen. Ik hoop nog steeds dat we dichterbij kunnen komen.”

De strenge beveiliging – vergelijkbaar met die van de Olympische Spelen in Parijs – weerspiegelde het belang van de gelegenheid en waarborgde de veiligheid van zowel hoogwaardigheidsbekleders als het publiek.

Nathalie Martino, een gepensioneerde organisator van evenementen die Parijs bezocht, herinnerde zich de pijn van het zien branden van de kathedraal.

‘Ik heb die dag zo veel gehuild’, zei ze. ‘En nu ben ik hier. Ik moest komen. Het was iets dat ik moest doen.”

Een heilige ruimte herboren

Zondagsmissen volgen Ceremonies op zaterdagavond waarin Ulrich symbolisch de massieve houten deuren van de kathedraal heropende door ze driemaal te slaan met een staf gemaakt van verkoolde balken die uit het vuur waren geborgen. Terwijl de deuren openzwaaiden, vulden koren de lucht met gezang en weerklonk het grote orgel van de kathedraal – stil sinds het vuur – met majestueuze melodieën.

Binnen onthult de restauratie een kathedraal die is getransformeerd met nu glanzende kalkstenen muren die zijn ontdaan van eeuwenlang vuil. De gerestaureerde glas-in-loodramen projecteren schitterende kleurpatronen over het schip.

“Niemand in leven heeft de kathedraal zo gezien”, zei ds. Olivier Ribadeau Dumas, de rector van de Notre Dame. “Het is meer dan hersteld – het is herboren.”

De wijding van het nieuwe altaar was een cruciaal moment in de terugkeer van de Notre Dame naar een volledig liturgisch leven.

Het altaar herbergt relikwieën van vijf heiligen die verbonden zijn met Parijs, waaronder St. Catherine Labouré en St. Charles de Foucauld, waarmee een eeuwenoude traditie wordt voortgezet van het inbedden van heilige artefacten in het hart van erediensten. De wijding, waarbij wijwater, chrismaolie, wierook en gebed betrokken zijn, verandert het altaar in een heilig middelpunt van de kathedraal.

Dat was het meest ontroerende moment van de dag voor Marie Capucine, 37, een gewijde maagd die haar Parijse parochie Saint Germain des Prés vertegenwoordigde bij de heropening.

Ze dacht terug aan de dag dat de brand woedde en aan de ‘communie in gebed over de hele wereld’ om de kathedraal te redden.

“Dat laat zien dat de Kerk bijeenkomt, ongeacht of mensen gelovig zijn of niet, het zegt iets tegen de wereld, iets moois”, concludeerde ze.

Een moment van eenheid

De heropening van de Notre Dame is ook een moment van culturele en nationale eenheid. Macron, die beloofde de kathedraal binnen vijf jaar na de brand te zullen herstellen, noemde het project “een schok van hoop” voor Frankrijk, een land dat vaak verdeeld is door politieke crises.

De zondagsmissen onderstrepen de dubbele rol van de Notre Dame als plaats van aanbidding en symbool van gemeenschappelijke veerkracht. Ze zorgen er ook voor dat leden van de bredere katholieke gemeenschap kunnen deelnemen aan de spirituele heropleving van de kathedraal.

Uitdagingen overwonnen

De weg naar herstel was vol uitdagingen. Loodbesmetting zorgde ervoor dat het werk werd stilgelegd, en de COVID-19-pandemie zorgde voor vertragingen. Toch wordt het project, onder toezicht van architect Philippe Villeneuve, geprezen als een triomf van menselijk vernuft en collectieve vastberadenheid. Er zijn geavanceerde brandpreventiesystemen geïnstalleerd, waaronder thermische camera’s en een vernevelingssysteem, om de toekomst van de kathedraal veilig te stellen.

Villeneuve beschreef de inspanning als “het herstellen van niet alleen een gebouw, maar de ziel van een natie”, waarbij hij de persoonlijke en nationale betekenis van het werk benadrukte.

Een heilige toekomst en een ‘octaaf’

Met zijn torenspits die opnieuw de Parijse hemel doorboort, staat de Notre Dame klaar om zijn rol als mondiaal baken van geloof en kunst terug te winnen. De kathedraal, die voorheen twaalf miljoen bezoekers per jaar verwelkomde, zal naar verwachting in haar nieuwe hoofdstuk 15 miljoen bezoekers trekken.

Deze monumentale heropleving beperkt zich niet tot één dag. Ulrich heeft een “octaaf” aan vieringen aangekondigd – acht dagen van speciale religieuze diensten, elk met een eigen thema, die lopen tot en met 15 december. Deze dagelijkse liturgieën, open voor diverse groepen, van lokale parochianen tot internationale pelgrims, benadrukken de rol van de Notre Dame als een verenigende spirituele hub.