Het koor groeit voor de Canadese premier Justin Trudeau om af te treden te midden van een interne opstand van liberale parlementsleden. Deze laatste opstand komt te midden van escalerende diplomatieke spanningen tussen India en India Canada over Trudeau’s omgang met Khalistaans separatisme.
Terwijl het leiderschap van Trudeau op de rand balanceert, wordt de Canadese premier geconfronteerd met een veel grotere dreiging dan interne politieke onenigheid: de potentiële afdaling van zijn land in een gevaarlijk traject dat vergelijkbaar is met dat van Pakistan, mocht hij zijn passieve houding ten aanzien van het Khalistani-separatisme voortzetten. Het vertroetelen van terroristische groeperingen, ooit geprezen als een geopolitieke strategie, liep uit de hand en had een spectaculair averechts effect. Veel experts waarschuwen dat Canada mogelijk een gevaarlijk vergelijkbaar pad volgt.
De echo’s van Pakistan
In het geval van Pakistan steunde de staat terroristische organisaties als Lashkar-e-Taiba en de Taliban, in de hoop deze als hefboom te kunnen gebruiken voor strategische winst in India en Afghanistan. Na verloop van tijd werden deze groepen te machtig om te controleren en keerden ze zich uiteindelijk tegen de staat zelf.
“Je kunt geen slangen in je achtertuin houden en verwachten dat ze alleen je buurman bijten”, waarschuwde Hillary Clinton Pakistan tijdens haar ambtstermijn als minister van Buitenlandse Zaken van de VS. Dezelfde waarschuwing kan voor Canada uitkomen als het land de ogen blijft sluiten voor de activiteiten van de Verenigde Staten Khalistaanse beweging.
Een kortetermijnstrategie, een ramp op de lange termijn
Op het eerste gezicht lijkt Trudeau’s aanpak politiek opportuun. Zijn alliantie met de Nieuwe Democratische Partij van Jagmeet Singh heeft zijn minderheidsregering overeind gehouden, waardoor hij vertrouwensmoties in het parlement heeft kunnen doorstaan. De Sikh-bevolking, hoewel klein in aantal, oefent op verschillende ritten een onevenredige politieke invloed uit vanwege haar geconcentreerde geografische aanwezigheid. Maar deze aanpak heeft zijn kosten.
India heeft herhaaldelijk zijn bezorgdheid geuit over het feit dat Canada een centrum is voor Sikh-extremisme buiten India, en beschuldigt Trudeau ervan dat anti-Indiase separatistische activiteiten kunnen floreren voor politiek gewin. Dit heeft geleid tot gespannen betrekkingen tussen de twee naties. De diplomatieke betrekkingen tussen de twee naties hebben een historisch dieptepunt bereikt, met wederzijdse uitzettingen van diplomaten en escalerende retoriek.
Tot overmaat van ramp heeft Trudeau nu in een openbaar onderzoek toegegeven dat hij “geen hard bewijsmateriaal” had toen hij zijn beschuldigingen tegen India openbaar maakte, waarbij hij zich voornamelijk baseerde op inlichtingen die duister blijven.
Het Khalistani-netwerk: een criminele onderneming
Het Khalistani-netwerk is verre van louter een ideologische of separatistische beweging. Het is een goed geoliede, transnationale criminele onderneming. Van drugssmokkel tot het witwassen van geld, de activiteiten van de beweging strekken zich uit over continenten. In de jaren negentig werden de Canadese autoriteiten van deze activiteiten op de hoogte toen drugsdealers die banden hadden met Khalistaanse organisaties werden vermoord bij bendegerelateerd geweld. En nog in 2023 werden prominente Canadese journalisten van Indiase afkomst geconfronteerd met gewelddadige aanvallen omdat ze zich uitten tegen de Khalistanis, zonder dat de wetshandhavingsinstanties actie ondernamen.
Het negeren van de waarschuwingssignalen
Ondanks deze ontwikkelingen lijkt de regering van Trudeau terughoudend in het aanpakken van de groeiende dreiging. Regeringsdeskundigen namen het Khalistani-extremisme ooit serieus en verwezen ernaar in hun jaarlijkse openbare rapporten over terrorisme. Maar die verwijzingen zijn sindsdien geschrapt, naar verluidt onder druk van de machtige Sikh-lobby. Door een merkwaardige wending in de geschiedenis heeft Canada, dat ooit pal stond tegen het terrorisme, zijn waakzaamheid door politieke overwegingen laten uithollen.
Net zoals Pakistan nu worstelt met de gevolgen van zijn clementie tegenover extremistische groeperingen, zou Canada in een soortgelijke situatie terecht kunnen komen als het zijn beleid niet snel herijkt. De Khalistanis, gesterkt door de vermeende Canadese bescherming, zullen hun geweld wellicht binnenkort naar binnen keren. Indo-Canadese burgers, waaronder journalisten en ondernemers, zijn nu al het doelwit geworden van intimidatie en afpersing, met beperkte toegang tot wetshandhaving.
De economische en diplomatieke gevolgen
India, een van de snelst groeiende economieën ter wereld en een cruciale speler in de mondiale geopolitiek, heeft duidelijk gemaakt dat het de Canadese dubbelzinnigheid over terrorisme niet zal tolereren. De uitzetting van Canadese diplomaten door New Delhi en de terugtrekking van de Hoge Commissaris zijn nog maar het begin. India kan de handelsbetrekkingen verbreken, waardoor de economische belangen van Canada worden ondermijnd.
De economische gevolgen kunnen ernstig zijn. Canada exporteerde in 2022 voor 3,8 miljard dollar aan goederen naar India, en die aantallen zullen naar verwachting dramatisch krimpen als de betrekkingen blijven verslechteren. Bovendien dreigt Canada, nu India een steeds belangrijker speler wordt in de mondiale toeleveringsketens, buiten de belangrijkste handelsovereenkomsten in Azië te blijven.
Wat ze zeggen
Het liberale parlementslid Sean Casey erkende dat de regering-Trudeau de voornaamste zorg is geworden voor de kiezers in zijn kiesdistrict: “De mensen die ik vertegenwoordig hebben hem afgewezen, ze hebben er genoeg van, ze willen verandering.” Zijn opmerkingen weerspiegelen een bredere desillusie binnen de partij over Trudeau’s omgang met belangrijke kwesties.
“Wat we vandaag hebben gehoord bevestigt alleen maar wat we al die tijd consequent hebben gezegd: Canada heeft ons geen enkel bewijs geleverd ter ondersteuning van de ernstige beschuldigingen die het land heeft geuit tegen India en Indiase diplomaten. De verantwoordelijkheid voor de schade die deze arrogante gedrag heeft veroorzaakt Betrekkingen tussen India en Canada ligt alleen bij premier Trudeau”, aldus de MEA in een verklaring.
Tijd voor een afrekening
Het refrein waarin wordt opgeroepen tot het aftreden van Trudeau wordt luider binnen zijn eigen liberale partij. Verschillende parlementsleden, waaronder Sean Casey van PEI, hebben hun zorgen geuit, niet alleen over het falen van het binnenlandse beleid, maar ook over de grotere, dreigende crisis die Trudeau’s misstappen op het gebied van het buitenlands beleid hebben veroorzaakt. Nu de publieke opinie toeneemt, zal de premier wellicht eerder dan verwacht een politieke afrekening onder ogen moeten zien.
(Met input van agentschappen)
