FAl 75 jaar lang is het agentschap van de Verenigde Naties, bekend als UNRWA, de ruggengraat van de gezondheidszorg en het onderwijs voor Palestijnen met de vluchtelingenstatus, een bevolking die nu in totaal 6 miljoen mensen telt, waaronder ongeveer 1,4 miljoen in Gaza. In het verleden stond de organisatie, telkens wanneer er gevechten uitbraken, ook iedere burger bij die onderdak zocht in de 300 basisscholen van de enclave – beschermd door de blauwe vlag van de Verenigde Naties.
Die status bleef de norm gedurende de eerste maanden van de catastrofale huidige oorlog. Vervolgens beschuldigde Israël in januari ervan dat een tiental medewerkers van UNRWA, wat staat voor United Nations Relief Works Agency for Palestijnse vluchtelingen in het Nabije Oosten, hadden deelgenomen aan de wreedheden van 7 oktober.. De beschuldiging had tot gevolg dat het agentschap, dat lange tijd door Israël werd bekritiseerd vanwege zijn steun aan de Palestijnse politieke aspiraties, rechtstreeks werd geassocieerd met een terroristische entiteit. Als reactie hierop hebben meer dan zestien landen hun bijdragen stopgezet; de VS, voorheen de grootste donor van het agentschap, blijft dat doen tegenhouden financiering. In oktober heeft het Israëlische parlement, de Knesset, een aantal wetsvoorstellen aangenomen die de samenwerking met de UNRWA, die een groot deel van de humanitaire hulp die de inwoners van Gaza bereikt, verbiedt.
Als de wetten ten uitvoer worden gelegd, zullen ze verder gaan belemmeren inspanningen om voedsel en andere hulp te bieden aan de twee miljoen burgers die vastzitten in Gaza, waar de dreiging van hongersnood groeit. Op de langere termijn heeft de wet tot doel een VN-apparaat ongedaan te maken dat Israël als problematisch heeft beschouwd sinds het werd opgericht om te voorzien in de behoeften van de 700.000 Palestijnse vluchtelingen die werden verdreven uit het land dat Israël werd. Volgens de VN-verdragen blijven vluchtelingen vluchtelingen totdat ze kunnen terugkeren naar hun land van herkomst – een pardox die de kern vormt van het conflict van de Palestijnen met Israël.
“De Israëli’s hebben een staat gekregen. De Palestijnen hebben de UNRWA gekregen”, zegt Philippe Lazzarini – al twintig jaar medewerker van de VN en in 2020 genoemd de 15e, en nu mogelijk de laatste, hoofd van een bureau dat is uitgebreid met de bevolking die het bedient. Het mandaat van de organisatie heeft ook betrekking op de nakomelingen van vluchtelingen die nu in Libanon en Syrië wonen, Jordanië, de Gazastrook en de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever.
Lazzarini, wiens humanitaire carrière ook een lange periode bij het Rode Kruis omvat en wiens UNRWA-kantoor in Oost-Jeruzalem is gevestigd, zegt dat hij mag sinds juni Israël niet meer binnenkomen. Hij sprak met TIME op 12 november in New York City. Het interview is aangepast voor lengte en duidelijkheid.
TIJD: Uw bureau heeft 32.000 mensen in dienst. De meeste zijn Palestijns. Hoe onderzoekt UNRWA haar werknemers?
LAZZARINI: Eigenlijk precies hetzelfde als elk ander VN-agentschap. Je onderwijscertificaat. Je moet met een blanco strafblad komen. We zullen ook een controle uitvoeren bij de database van andere VN-agentschappen en uw arbeidsverleden bekijken. Jaarlijks dienen wij de lijst van ons personeel in bij het gastland, inclusief bij de staat Israël. Sinds de zgn Catherine Colonna-rapport (een neutraliteitsbeoordeling op bevel van de VN naar aanleiding van de beschuldigingen van Israël) dienen wij de lijst elk kwartaal in. We zorgen er ook voor dat al onze medewerkers volledig in overeenstemming zijn met en compatibel zijn met elke mogelijke sanctielijst. En ook via het banksysteem; we weten dat het financiële systeem behoorlijk waterdicht is.
Moet u verklaren dat u geen lid bent van een gewapende organisatie?
Dat is een hele goede vraag. U hoeft niet te verklaren dat u geen lid bent van een organisatie. U moet verklaren dat u geen openbare politieke activiteiten zult uitoefenen. Ik kan je niet dwingen een geloof te hebben, niet te geloven, enzovoort. Maar je kunt geen publiek standpunt of publieke activiteit hebben, ook niet op sociale media. Wij leggen duidelijk het verschil uit tussen jouw vrijheid van denken en het verwachte gedrag voor jou als ambtenaar.
Op 30 september doodde een Israëlische luchtaanval in Tyrus, Libanon, Fateh Sherif en zijn gezin; Israël noemde hem het hoofd van Hamas in Libanon. Hij was ook directeur van een UNWRA-school.
De beroemde Fateh Sherif. In maart kwam het onder mijn aandacht dat hij mogelijk lid was van Hamas. Diezelfde dag nam ik het besluit om de persoon te schorsen en een onderzoek naar hem in te stellen – schorsing zonder loon uiteraard – met als doel dat hij, als dat waar was, zou worden ontslagen. (De interne onderzoek was nog steeds aan de gang ten tijde van de staking.) Het lokte enige reactie uit de gemeenschap uit en zij oefenden druk uit op de organisatie. Ze verhinderden dat het personeel naar het hoofdkwartier in Beiroet kon gaan en naar een of twee centra die we in (vluchtelingen)kampen hadden. Ik ging naar Libanon en ontmoette alle politieke facties en de Libanese autoriteiten, en ik vertelde hen dat ik geen enkele druk van welke aard dan ook tolereer – dat we een vermoeden hebben, dat we het zullen onderzoeken, en als je doorgaat, ben ik meer dan blij om de sleutels aan de politieke factie te overhandigen. De druk hield op.
Lees meer: Een Palestijnse fotograaf reflecteert op één jaar leven en dood in Gaza
Israël stopt echter niet. Het wetsvoorstel van de Knesset zou u failliet laten gaan in Gaza en de Westelijke Jordaanoever, nietwaar?
Het streven naar de ontmanteling van een agentschap als UNWRA heeft niets te maken met kwesties die verband houden met neutraliteit. Het draait allemaal om het streven naar het ontnemen van de vluchtelingenstatus aan de Palestijn, het verzwakken van het streven van de Palestijn naar zelfbeschikking en daarmee ook het verzwakken van het idee van een tweestatenoplossing. Aan het begin van de oorlog, toen je de vergelijking ‘Hamas is gelijk aan Gaza’ had, die de weg vrijmaakte voor alle ontmenselijking en het ondraaglijke draaglijk maakte. Nu stel je Hamas gelijk aan Gaza en UNRWA – gooi ze alle drie weg. De aanvallen op UNRWA zijn niet alleen aanvallen op de organisatie. Dit zijn aanvallen op iedereen die respect voor het internationaal humanitair recht bevordert, op iedereen die het idee promoot dat we in een op regels gebaseerde wereld leven.
Hoe zo?
Toen de oorlog ook een oorlog van propaganda of een oorlog van verhalen werd, is het handig om geen internationale journalisten ter plaatse te hebben. En (Israël) probeerde ook de uitgesproken stemmen tot zwijgen te brengen van wat er nog over is van de VN. Persoonlijk mag ik sinds januari niet meer terug naar Gaza. Sinds juni mag ik niet meer naar Jeruzalem. Maar de organisatie bracht het lijden en de benarde situatie van het Palestijnse volk over, en er werd later veel gebruikt voor onderwerping aan het Internationaal Strafhof (dat op 21 november arrestatiebevelen uitgevaardigd voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en vervolgens minister van Defensie Yoav Gallant, evenals voor Hamas-leider Mohammed Deif). Daarom waarschuw ik dat naast de aanval op de UNRWA – die tot doel heeft eenzijdig de politieke machtsparameters in de context van Israël en Palestina te veranderen – dit ook aanvallen zijn op het systeem van de Verenigde Naties en de bredere, op regels gebaseerde orde, het multilaterale systeem dat we hebben. geërfd na de Tweede Wereldoorlog. Als we niet terugdringen, zal dit vroeg of laat de nieuwe norm worden. Er zijn meer dan 50 conflicten gaande over de hele wereld. Als u hier niet handelt, zal dit zeker anderen inspireren hetzelfde recept toe te passen.
In eerdere Gaza-oorlogen hield dat op regels gebaseerde systeem stand. De UNRWA werd als neutraal terrein beschouwd, ook al heeft zij zich altijd voor de Palestijnen uitgesproken.
Wij zijn hier om te pleiten voor de rechten van Palestijnse vluchtelingen. Wij zijn een stem. Kijk naar de situatie in Gaza. Of je gelooft het Palestijnse verhaal, of je gelooft het Israëlische verhaal. Dus als u een bevoorrechte getuige bent van wat er aan de hand is, en u ziet zo’n flagrante veronachtzaming van het internationaal humanitair recht, dan moet u vertellen wat er aan de hand is. Als je dat niet doet, kom je in een situatie terecht waarin mensen besluiten te geloven wat ze willen geloven.
Wat fascinerend is als je naar dit conflict kijkt, is de buitengewone polarisatie. (Aan de ene kant) heb je een totale empathie of compassie voor wat er met Israël is gebeurd, en terecht. Mensen zijn diep, diep getraumatiseerd. En dit moet begrepen worden. Maar als je alleen door deze lens kijkt, rechtvaardig je de onevenredige reactie op Gaza en de menselijke tragedie waar we getuige van zijn. Of (aan de andere kant) als je kijkt naar de menselijke tragedie in Gaza, en je voelt vooral mee met de Palestijnen, dan zeg je dat de buitenproportionele reactie van Israël verschrikkelijk is: “Ik kan niet voelen wat zij voelden, omdat het niet gerechtvaardigd kan worden.” Er is sprake van een wederzijds gebrek aan empathie. Het voedt deze polarisatie. En het is nu heel gevaarlijk, in de Arabische wereld, in de Arabische Straat, of, nog breder, in het Zuiden.
Lees meer: Hoe UNRWA-hulp mijn hele gezin hielp overleven
Je hebt veel mensen verloren.
Het is ongekend in de geschiedenis van de Verenigde Naties. Meer dan 240 personeelsleden kwamen om. Het is ongekend dat meer dan 200 panden beschadigd of volledig vernield zouden worden, en honderden mensen stierven toen ze de bescherming van het VN-embleem zochten. We hadden ook regelmatig konvooien die niet konden bewegen, of aangevallen worden ondanks deconflictie.
De politieke kant van Hamas bestuurt Gaza sinds 2007. Hebben zij ook geen problemen gehad met de UNRWA?
Ze bekritiseren onze zomerkampen. Onze kampen waren super, super populair. We brachten meisjes en jongens samen voor sport en muziek. En ze hadden er gewoon een hekel aan. Ze waren ook erg ontevreden over een recente ethische code die we onder de organisatie hebben verspreid, omdat een ethische code van de VN uiteraard diversiteit en gendergelijkheid bevordert, enzovoort.
Wat zijn de praktische implicaties van de wetten van de Knesset die elk Israëlisch contact met de UNRWA verbieden?
Er zijn wetten die jaren later nog steeds niet ten uitvoer zijn gelegd. Dus dat zou een mogelijkheid kunnen zijn. Willen we echt het kind met het water gooien? De gebieden waarop wij onvervangbaar zijn, zijn onderwijs en gezondheidszorg. Alleen al op de Westelijke Jordaanoever hebben we 17.000 personeelsleden, 50.000 leerlingen op onze scholen en 400.000 mensen in ons gezondheidszorgcentrum. Morgen stoppen we, deze mensen gaan niet meer naar school en 400.000 mensen zullen geen toegang hebben tot gezondheidszorg.
In Gaza gaat niemand naar school, maar de helft van de mensen is jonger dan 18 jaar. Ze leven diep getraumatiseerd in het puin. Als we morgen een staakt-het-vuren hebben, is prioriteit nummer één het vinden van een manier om ze weer in een leeromgeving te brengen. Israël wil de Palestijnse Autoriteit daar niet. Volgens de wet heeft Israël, als bezettende macht, de verantwoordelijkheid om in onderwijs te voorzien.
Is dit alleen maar een kwestie van het feit dat UNWRA een problematische reputatie heeft?
Als VN-lidstaten van mening zijn dat het een merkkwestie is, mag niets hen ervan weerhouden (de naam te veranderen). Zolang de branding het toekomstige recht van de Palestijnse vluchtelingen niet verzwakt, kan dat een optie zijn.
Maar het is onjuist om te geloven dat als de dienstverlening door UNWRA stopt, er geen vluchtelingen meer zouden zijn. De kwestie van een staat, de status van vluchtelingen, het recht op terugkeer – al deze politieke kwesties zullen niet worden aangepakt als je de UNRWA laat verdwijnen.
